Ðừng để môi trường sống bị đe dọa 

Theo thống kê, mỗi năm vùng nông thôn Việt Nam thải ra môi trường 10 triệu tấn rác thải sinh hoạt, đa số là rác thải chưa qua xử lý. Hơn 70% dân số sinh sống ở nông thôn phải đối mặt với ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt. Chính ý thức còn hạn chế của người dân và sự quan tâm chưa đúng mức của chính quyền địa phương đã làm cho môi trường sống bị đe dọa.

Lãnh đạo Hội LHPN TP Cần Thơ và Quận ủy Bình Thủy trao tặng thùng compost và giỏ xách nhựa cho phụ nữ trên địa bàn phường Long Hòa, quận Bình Thủy. Ảnh: P.Lam

Hiện nay ở không ít địa phương vùng nông thôn đã xây dựng được những khu chứa rác thải sinh hoạt, thế nhưng điều lo ngại của cư dân là những khu chứa rác, bãi rác như thế này lại được bố trí tại sát nhà dân, nằm trong khu dân cư. Lợi đâu không thấy, mà thấy cái hại về sức khỏe của người dân bị đe dọa nhiều hơn.

Tại một khu chợ nhỏ nằm cạnh cầu Trà Nóc, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ, chợ họp mỗi ngày, khá nhiều rác thải từ chợ được đưa thẳng xuống dòng sông.Tình trạng này khá phổ biến ở những con sông khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Không dễ để bắt gặp ai đó quăng rác xuống sông, nhưng hậu quả từ hành động đó thì có thể kéo dài cả trăm năm.

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện - Chuyên gia nghiên cứu độc lập về sinh thái ĐBSCL nói: Lượng rác này nó không đi đâu cả. Nó ra sông, ra biển và rồi sẽ giết chết hệ sinh thái biển, giết chết cá tôm.

Hơn ai hết, ông Nguyễn Văn Cường- quận Cái Răng, TP Cần Thơ hiểu lời cảnh báo của Thạc sĩ Thiện có ý nghĩa như thế nào. Sống nhờ nghề cào, mấy năm gần đây ông Cường cào được rác nhiều hơn cá. Mẻ cào đầu tiên trong ngày may mắn dính được con tôm càng là giá trị nhất, còn lại là cá tạp. Lần cào thứ hai gần như chẳng có gì, chưa kể một bao đầy rác phải tốn công kéo lên. Rác từ sông, lại trả về với dòng sông. Còn ông Cường thì đang tính đổi nghề dù đã ngược xuôi trên sông gần 20 năm nay. Rác nổi trên sông đã nhiều, rác chìm dưới đáy sông cũng không hề ít. Ông sợ rằng, sẽ có ngày chẳng còn gì để cào nữa, ngoài rác.

PGS-TS Lê Thành Tài, Phó trưởng Khoa Y tế công cộng, Trường Đại học Y - Dược Cần Thơ, nói, tất cả đều gây nên những mầm bệnh đáng sợ. Tiêu chảy, hô hấp, nặng hơn là ung thư… cũng xuất phát từ chính ý thức của con người, từ những đống rác thải do con người và những ứng xử không phù hợp với rác thải và môi trường.

 Khi nguồn nước sông không còn được chuộng, nước ngầm là lựa chọn của nhiều người. Theo các nhà khoa học, ĐBSCL đang có khoảng 1 triệu giếng khoan nước ngầm. Mỗi ngày, có khoảng 2 triệu mét khối nước ngầm được bơm lên để phục vụ cho sinh hoạt, sản xuất.

Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện- Chuyên gia nghiên cứu độc lập về sinh thái ĐBSCL, cho biết: Lấy nước ngầm là lấy ở dưới chân của chúng ta, chúng ta đang sụt lún rất nhanh, nhanh hơn rất nhiều lần so với nước biển dâng. Không những vậy, nếu như tầng nước mặt quanh làng xóm đen ngòm vì chính lượng nước thải sinh hoạt của người dân hằng ngày trực tiếp đổ ra, thì nước ngầm cũng đã và đang có dấu hiệu “bẩn” rất nhanh.

Thành phần của rác thải sinh hoạt có chứa các chất hữu cơ dễ phân hủy, vì  vậy, dưới điều kiện môi trường nắng nóng, chúng sẽ phân hủy, sinh mùi gây ô nhiễm môi trường. Mặt khác, trời mưa, nước mưa, nước từ rác thải theo dòng chảy đi vào các nguồn nước mặt làm ô nhiễm nước mặt hoặc ngấm xuống đất làm ô nhiễm nước ngầm. Điều đáng chú ý là các chất ô nhiễm như vi sinh vật gây bệnh, kim loại nặng, chất hữu cơ… từ rác thải sẽ có mặt trong nước sinh hoạt hoặc nước canh tác từ đó đi vào cơ thể người dân, tích lũy qua thời gian và gây các bệnh nguy hiểm.

Cùng với các hành động vì cộng đồng, bảo vệ môi trường nông thôn từ lâu được xem là việc làm thường xuyên của đoàn viên - thanh niên. Tại tỉnh Sóc Trăng,  các việc làm như trồng cây xanh, thu gom rác thải là nội dung chính của chương trình ngày thứ 7 tình nguyện, ngày Chủ nhật xanh mà Tỉnh Đoàn đang triển khai.  Phong trào cũng là 1 hình thức tuyên truyền, giáo dục ý nghĩa về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường ở khu vực nông thôn.

Xã Đại Thành, thị xã Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang, cũng là xã đầu tiên đạt chuẩn nông thôn mới của vùng ĐBSCL, đã triển khai nhiều thùng rác công cộng dọc theo tuyến đường chính của xã. Bà con cho rác vào thùng và Công ty Công trình Đô thị thu gom 2 tuần 1 lần. Ở các trục đường liên ấp, xã đã hỗ trợ cho bà con 60 hố rác quy mô gia đình. Từ khi có hố đốt rác, việc quản lý rác thải và môi trường nơi làng quê Đại Thành được cải thiện đáng kể. Đó là những cách làm hay ở địa phương cần nhân rộng...

Hòa Hưng