Doanh nghiệp cần tăng tính chủ động nắm bắt cơ hội từ EVFTA

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh phát biểu tại Hội nghị

Nhằm hỗ trợ mạnh mẽ các doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, ngày 29/6, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Tài chính và các đơn vị liên quan tổ chức Hội nghị “Tận dụng hiệu quả Hiệp định EVFTA: Cơ hội phát triển cho doanh nghiệp Việt Nam sau cú sốc COVID-19”, với sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ về kinh tế và thương mại quốc tế.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho biết, Hội nghị này là một trong chuỗi hội nghị mà Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức phổ biến về Hiệp định EVFTA kể từ sau khi Quốc hội Việt Nam chính thức phê chuẩn Hiệp định vào ngày 8/6/2020 và lãnh đạo Bộ Ngoại giao trao cho Đại sứ EU tại Việt Nam công hàm về việc Việt Nam đã phê chuẩn Hiệp định EVFTA và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA) vào ngày 18/6. Chỉ khoảng một thời gian ngắn nữa, Hiệp định EVFTA sẽ chính thức đi vào cuộc sống. Với những cam kết sâu rộng, Hiệp định EVFTA được kỳ vọng sẽ thúc đẩy quan hệ thương mại - đầu tư song phương giữa Việt Nam và EU nói riêng, cũng như thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam nói chung và từ đó góp phần vào công cuộc đổi mới và hiện đại hóa đất nước.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng dịch COVID-19, tình hình kinh tế, thương mại của Việt Nam trong thời gian qua đã bị sụt giảm đáng kể. Về thương mại, tính đến hết tháng 5/2020 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của cả nước giảm 2,8%, trong đó xuất khẩu giảm 0,9%, và nhập khẩu giảm 4,6%. Nếu tính riêng tháng 4/2020, xuất khẩu giảm 27,1% và nhập khẩu giảm 16,4% so với tháng trước đó, và lần lượt giảm 13,9% và 11,4% so với cùng kỳ năm 2019.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho rằng, trong bối bối cảnh đó, Hiệp định EVFTA khi được đưa vào thực thi sẽ giúp tạo thêm động lực cho các doanh nghiệp Việt Nam phục hồi và phát triển hoạt động kinh doanh. Với EVFTA, doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường gần 460 triệu dân với GDP bình quân hơn 35.000 USD với mức thuế bằng 0 ngay từ thời điểm Hiệp định có hiệu lực cho hơn 85% số dòng thuế.

Ngoài ra, các doanh nghiệp còn có thể tham gia các chuỗi cung ứng mới thay thế cho các chuỗi cung ứng truyền thống vốn đang bị đứt đoạn hoặc đình trệ do dịch CODID-19, đồng thời mở rộng và đa dạng hóa hơn thị trường xuất nhập khẩu, giảm sự lệ thuộc vào một nhóm thị trường nhất định.

Tại Hội nghị, nhiều doanh nghiệp cũng bày tỏ vấn đề vướng mắc và khó khăn nhất chính là giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O)

Tại Hội nghị, nhiều doanh nghiệp cũng bày tỏ vấn đề vướng mắc và khó khăn nhất chính là giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O). Một doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ chia sẻ, C/O là mảng vất vả nhất khi xuất khẩu sang các thị trường. Bởi có những C/O phải mất 2,5 tháng mới có được, điều này khiến nhiều lô hàng bị lỗ vì không lấy được C/O và không thông quan được hàng. Hiện, công ty đang xúc tiến sang thị trường EU đối với mặt hàng gỗ dán, sản phẩm nội thất, cửa tủ bếp, tuy nhiên, vấn đề liên quan đến giấy C/O rất khó khăn để làm được.

Về vấn đề này, bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng, xuất xứ là một nội dung quan trọng. Xuất xứ của hàng hóa chính là tạo sự khác biệt của hàng hóa nội khối và hàng hóa bên ngoài. Nếu hưởng những ưu đãi thuế quan trong 1 hiệp định thì phải chứng minh hàng hóa có xuất xứ, đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định của Hiệp định. Cho nên, nhiều khi khó khăn không phải do câu chuyện cấp giấy chứng nhận đó, mà bởi nguồn nguyên liệu đang sử dụng không phải nguyên liệu nội khối, không đáp ứng quy định của quy tắc xuất xứ – bà Nguyễn Cẩm Trang khẳng định.

Còn về phía Tổng cục Hải quan, ông Mai Xuân  Thành, Phó Cục trưởng Tổng cục Hải quan cho rằng, với vướng mắc C/O, cơ quan hải quan sẵn sàng phối hợp đầu mối với Bộ Công Thương, VCCI để chia sẻ những số liệu, kinh nghiệm, đặc biệt là đánh giá doanh nghiệp, xếp hạng doanh nghiệp để dựa vào đó rút ngắn thời gian cấp C/O cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp xin cấp C/O, sau tự chấp nhận thì đòi hỏi các doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ quy định và minh bạch.

Vì vậy, để có thể chủ động bước vào cuộc chơi mới này, theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu kỹ lưỡng nội dung về Hiệp định. Muốn tận dụng hiệu quả thì cần phải chuẩn bị đầy đủ nhân lực, tài lực cũng như các điều kiện cần thiết khác để có thể đáp ứng được các yêu cầu không chỉ của Hiệp định mà của cả thị trường EU.

Về phía Chính phủ, các bộ, ngành và cơ quan liên quan, cũng đang gấp rút hoàn tất Kế hoạch thực thi cũng như ban hành các văn bản pháp luật cần thiết, đồng thời tăng cường công tác đối thoại, trao đổi với cộng đồng doanh nghiệp nhằm tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh./.