Vấn nạn sách giả từ AI 

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) tác động lớn đến nhiều lĩnh vực. AI vừa là yếu tố thúc đẩy sự phát triển nhưng cũng gây ra nhiều vấn đề, nhất là bản quyền. Trong ngành xuất bản, vấn nạn sách giả từ AI đang có dấu hiệu lan rộng.

Kara Swisher là một trong những tác giả bị ảnh hưởng từ vấn nạn sách giả tạo bởi AI.

Trước khi phát hành cuốn hồi ký mới, nhà báo Kara Swisher vô tình nhìn thấy một cuốn sách có nội dung về bà trên Amazon. Khi đọc cuốn sách, Kara Swisher nhận ra rằng các thông tin trong này không đúng, nội dung như một hình thức tổng hợp dữ liệu thông tin từ mạng internet, kể cả hình ảnh của Kara Swisher cũng không hề giống. Kara Swisher đặt nghi vấn cuốn sách là một tác phẩm của AI. Khi theo dõi và tìm hiểu sâu hơn trên danh mục sách của Amazon, Kara Swisher lại phát hiện bản thông tin cá nhân sai lệch kia đã trở nên phổ biến và được gắn vào hàng loạt cuốn sách khác. Mỗi cuốn đều có tiêu đề, tác giả và hình ảnh giả về Kara Swisher trên trang bìa.

Không chỉ Kara Swisher mà nhiều tác giả khác cũng gặp tình trạng tương tự khi họ ra sách mới. Nhiều cuốn sách đạo nhái, tổng hợp thông tin có sẵn nhanh chóng được viết ra và bán kèm tác phẩm mới của họ. Điều đáng nói, đa phần các nội dung của sách “ăn theo” đều do AI viết ra.  Mary Rasenberger, đại diện Hiệp hội tác giả Mỹ, cho biết: “Việc dùng AI viết sách ngày càng dễ dàng hơn và số lượng sách theo dạng này đang tăng đáng kể. Chúng ta sẽ phải đối mặt với sự bùng nổ sách AI trước khi chúng ta có thể tìm ra giải pháp khắc phục vấn đề”.

Vấn nạn sách giả từ AI đang phát triển nhanh. Danh sách tác giả bị ảnh hưởng bởi thực trạng này đang kéo dài bởi những mánh khóe đạo nhái càng tinh vi, đa dạng. Một số tác giả cũng không hề biết chuyện gì đang xảy ra với tác phẩm của họ. Như trường hợp của tác giả Jane Friedman, có đến hơn 5 cuốn sách giả mạo lấy tên bà. Thủ đoạn đạo nhái rất đa dạng. Theo đó, một số cuốn có tên giống hệt sách thật, một số cuốn có tác giả cùng họ với người thật nhưng thay đổi tên, hay một số được quảng cáo là sách “bán kèm” hoặc “sách thực hành” cho những tác phẩm bán chạy. Nạn nhân của những chiêu trò này là các nhà văn: Ted Gioia, Savannah Guthrie… Trớ trêu thay, nhiều cuốn sách do AI tạo ra còn lọt vào danh sách “Tác phẩm lãng mạn đương đại dành cho thanh thiếu niên và giới trẻ” ăn khách của Amazon.

Vấn nạn sách giả do AI chỉ được phát hiện khi một số tác giả phản ánh và Amazon cũng bị động trong vấn đề phát hiện và xử lý. Amazon cho biết họ nhìn nhận vấn đề này một cách nghiêm túc, hiện đang thực hiện một số giải pháp để ngăn chặn tình trạng này diễn ra, đồng thời cũng nghiên cứu các biện pháp bổ sung để giải quyết vấn đề hoàn toàn mới này. Lindsay Hamilton, người đại diện phát ngôn của Amazon, thông tin: “Chúng tôi mong muốn cung cấp trải nghiệm mua sắm, đọc và xuất bản tốt nhất có thể. Chúng tôi sẽ liên tục đánh giá những đổi mới có tác động đến trải nghiệm đó, bao gồm cả những tác động từ AI”. Hiện Amazon đã ngăn chặn làn sóng sách nhái bằng cách giới hạn mỗi tài khoản chỉ được phép tự xuất bản 3 cuốn sách/ngày. Đồng thời yêu cầu các tác giả sách điện tử ghi chú có sử dụng AI hay không, hạn chế xuất bản các “bản tóm tắt” hay “sách thực hành” bán kèm với sách thật.

Bà Mary Rasenberger, đại diện Hiệp hội Tác giả Mỹ, cho biết hiệp hội đang thúc giục Amazon công khai trên nền tảng của mình những cuốn sách nào do AI tạo ra, đồng thời ủng hộ đạo luật về AI, cần thiết phải có những quy định và giải pháp xử lý rõ ràng về các vi phạm liên quan các nội dung AI tạo ra.