Hội thảo “100 năm nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang”

Gần 30 tham luận gửi tới hội thảo là những ý kiến tâm huyết giúp công chúng hiểu thêm về thân thế, sự nghiệp nghiên cứu nghệ thuật và sáng tác của soạn giả Mịch Quang.

Giáo sư Hoàng Chương, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam nhận định: Trong đại gia đình sân khấu và nghệ thuật truyền thống dân tộc, có lẽ nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang là người cao niên nhất còn trụ lại với đời và hôm nay. Ở tuổi 100, ông đang hiện diện như một biểu tượng về sự trường tồn của nghệ thuật dân tộc. Từ năm trên 70 tuổi đến nay, nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang liên tục cho công bố những công trình quan trọng nhất trong sự nghiệp nghệ thuật của mình, như “Đặc trưng nghệ thuật tuồng”, “Âm nhạc và sân khấu kịch hát dân tộc”, “Kinh dịch và nghệ thuật truyền thống”, “Khơi nguồn mỹ học dân tộc” và “Thanh gươm hát bội”, “Giấc mộng hồ hoa”, “Bà mẹ làng Sen”, “Tên sát nhân và nhà tu hành “, “Đời tôi trong nghệ thuật”. Trong cả cuộc đời của soạn giả Mịch Quang, thời gian dành cho sự nghiệp nghiên cứu nghệ thuật dân tộc và sáng tác kịch bản Tuồng, có lẽ gần như chiếm trọn số tuổi đời ông.

Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Tiến Thọ khẳng định: Với các công trình nghiên cứu “Tìm hiểu nghệ thuật Tuồng”, “Đặc trưng nghệ thuật tuồng”, “Âm nhạc và sân khấu kịch hát dân tộc”, “Kinh dịch và Nghệ thuật truyền thống”, “Khơi nguồn mỹ học dân tộc”, nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang là một trong những người mở đường, đặt những viên gạch đầu tiên và đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần xây dựng lý luận sân khấu học, nghệ thuật học truyền thống. Ông là nhà nghiên cứu Việt Nam đã nêu ra một số lý thuyết có tính phổ quát được giới nghệ thuật học quốc tế quan tâm.

Nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang tên thật là Nguyễn Thế Khoán, sinh ngày 1/5/1917 tại xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Ông biết hát cải lương, hò giã gạo, bài chòi, hát bội, ngâm thơ từ nhỏ và sau này biết cả nhạc Huế, nhạc Tây. Năm 1945, ông trở thành Chủ tịch Chi hội Văn hóa cứu quốc Ninh Hòa và phụ trách Đội Văn nghệ tuyên truyền lưu động của cách mạng…

Năm 1954, Mịch Quang ra Bắc tập kết, làm biên tập viên ở Đài Tiếng nói Việt Nam. Sau đó ông về Ban Nghiên cứu Tuồng làm việc và được điều động về miền Nam từ sau năm 1975. Suốt cuộc đời mình, nhà nghiên cứu, soạn giả Mịch Quang đã có gần 60 công trình sáng tạo có giá trị. Đặc biệt, từ những năm trên 70 tuổi đến nay, ông liên tục công bố những công trình quan trọng nhất trong sự nghiệp nghệ thuật của mình. Soạn giả Mịch Quang cũng là người đầu tiên giới thiệu cuộc đời và sự nghiệp của hậu tổ tuồng Đào Tấn trên văn đàn miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Hàng chục tác phẩm vừa nghiên cứu khoa học, vừa sáng tác nghệ thuật và nêu lên những kinh nghiệm quý báu của ông qua những năm gắn bó với sân khấu như chuyên luận xuất sắc về danh nhân Đào Tấn, về âm nhạc cải lương, bài chòi,  mỹ thuật dân tộc, những kịch bản sân khấu kịch thơ, tuồng, cải lương... được đánh giá cao. 

Với những đóng góp cho nền nghệ thuật truyền thống nước nhà, soạn giả Mịch Quang đã được nhận các phần thưởng cao quý như: Huân chương Lao động hạng nhất năm 1999; Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật 2016…/.