Án tranh chấp đất đai vẫn còn nhiều

Công tác thụ lý giải quyết các tranh chấp về đất đai có nhiều quan hệ pháp luật tranh chấp khác nhau. Trong đó, chủ yếu là tranh chấp về quyền sử dụng đất (QSDĐ) giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự và khiếu kiện quyết định hành chính về việc cấp giấy chứng nhận (CN) QSDĐ giải quyết theo thủ tục tố tụng hành chính.

Năm 2024, Tòa án nhân dân (TAND) hai cấp trong tỉnh Long An thụ lý 20.625 vụ án các loại, đã giải quyết 18.560 vụ, đạt 90%. Trong đó, giải quyết 720 vụ tranh chấp dân sự có liên quan đến việc cấp giấy CNQSDĐ và giải quyết 363 vụ án hành chính có yêu cầu hủy giấy CNQSDĐ.

Thời gian qua, tòa án 2 cấp trong tỉnh vẫn thụ lý giải quyết nhiều vụ việc tranh chấp đất đai (Ảnh minh họa)

Theo Chánh án TAND tỉnh – Lê Quốc Dũng, nhìn chung, số lượng án tranh chấp có liên quan đến việc cấp giấy CNQSDĐ tăng hàng năm; trong đó, năm 2024 số lượng thụ lý tương đối cao, chiếm 8,1% so với tổng số thụ lý vụ án các loại và chiếm 56,4% so các vụ án tranh chấp về đất đai nói chung.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tranh chấp về đất đai nói chung, tranh chấp liên quan đến việc cấp giấy CNQSDĐ nói riêng. Các nguyên nhân khách quan có thể kể đến như quyền sử dụng đất hiện nay có giá trị cao, là tài sản lớn của nhiều gia đình; chính sách pháp luật về đất đai và những chính sách có liên quan đất đai trong thời gian qua chưa nhất quán, đồng bộ. Còn nguyên nhân chủ quan của tranh chấp đất đai như những bất cập trong cơ chế quản lý, chính sách pháp luật về đất đai; trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ công chức thực hiện công vụ liên quan đến đất đai còn hạn chế, nhận thức của người dân về quản lý và sử dụng đất đai còn thấp.

Theo ông Lê Quốc Dũng, để hạn chế tranh chấp đất đai, ngoài hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai cần tăng cường công tác quản lý về đất đai; tăng cường công tác giải quyết tranh chấp thông qua thương lượng, hòa giải tại cơ sở; đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao kiến thức của người dân về quyền và nghĩa vụ liên quan đến quyền sử dụng đất để họ hiểu hơn về pháp luật. Đồng thời, khuyến khích sự tham gia của người dân trong quản lý và giám sát sử dụng đất.

Theo Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh - Đặng Hoàng Yên, đối với công tác thi hành án dân sự, theo dõi thi hành án hành chính đối với các bản án, quyết định của TAND đã có hiệu lực pháp luật liên quan đến cấp giấy CNQSDĐ không đúng chủ thể sử dụng, sai diện tích, sai thửa trên địa bàn tỉnh thời gian qua được thực hiện tốt. Sau khi bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật, các cơ quan Thi hành án dân sự trong tỉnh đã tổ chức thi hành án theo đúng bản án, quyết định của tòa án về việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến cấp giấy CNQSDĐ không đúng chủ thể sử dụng, sai diện tích, sai thửa,...

Tuy nhiên, qua thực tiễn công tác thi hành án cũng còn những tồn tại, hạn chế. Cụ thể, bản án, quyết định của tòa án tuyên căn cứ vào trích đo của công ty đo đạc, khi đo đạc cắm mốc, giao đất, xác định ranh đất theo bản án, quyết định của tòa án thì cơ quan thi hành án dân sự phải mời chính công ty đo đạc đã ra trích đo ở giai đoạn xét xử để đo đạc cắm mốc, giao đất, xác định ranh đất. Tuy nhiên, khi đo đạc cắm mốc, giao đất, xác định ranh đất theo trích đo đã tuyên trong bản án, quyết định của tòa án thì công ty đo đạc thu chi phí. Các chi phí này hiện nay, các cơ quan thi hành án dân sự trong tỉnh vận động người được thi hành án nộp để hoàn chỉnh thủ tục cấp giấy CNQSDĐ theo bản án, quyết định của tòa án.

Cùng với đó, bản án, quyết định của tòa án tuyên người được liên hệ cơ quan nhà nước có thẩm quyền kê khai cấp lại giấy CNQSDĐ đối với phần diện tích đất được sử dụng theo quyết định của bản án. Khi thực hiện kê khai để được cấp giấy CNQSDĐ theo bản án, quyết định của tòa án thì địa phương, cơ quan thực hiện thủ tục cấp giấy lại yêu cầu người dân đến cơ quan thi hành án để làm đơn yêu cầu thi hành án và cơ quan thi hành án phải tiến hành thủ tục đo đạc, cắm mốc mới thực hiện thủ tục cấp giấy. Tuy nhiên, người dân đang sử dụng quyền sử dụng đất trên thực tế chỉ cần làm thủ tục cấp giấy CNQSDĐ./.

Lê Đức