Câu chuyện về sông nước đô thị
Đây không chỉ là câu chuyện của những dòng sông, kênh, rạch chảy xuyên qua thành phố mà còn là hành trình của một đô thị được nuôi dưỡng, hình thành và phát triển trong sự cộng sinh cùng sông nước. Cuốn sách còn là lời nhắc nhớ đầy nhân văn về mối quan hệ hữu cơ giữa thiên nhiên và con người trong quá trình phát triển đô thị.
Qua từng trang sách, tác giả khéo léo dẫn dắt người đọc đi từ tổng quan địa lý - lịch sử của vùng đất Nam Bộ đến việc hình thành mạng lưới sông, rạch, kênh đào và vai trò đặc biệt của hệ thống sông nước trong việc kiến tạo nên đô thị Sài Gòn - TP.HCM. Không chỉ dừng lại ở việc ghi chép thông tin, sách còn đưa ra minh chứng giúp độc giả hiểu được vì sao sông nước không chỉ là cảnh quan mà còn là không gian văn hóa, “mạch sống” của đô thị.
Qua từng chương, người đọc sẽ thấy được vai trò thay đổi của sông nước trong từng thời kỳ: Từ phương tiện giao thông chính, nơi giao thương hàng hóa đến không gian sinh hoạt cộng đồng và nay là tài nguyên cần bảo tồn trước những sức ép phát triển hiện đại. Cuốn sách cũng nhắc đến việc lấn kênh, san lấp rạch - một phần tất yếu trong quá trình đô thị hóa.
Không chỉ nói về lịch sử, văn hóa và tầm quan trọng của sông nước, tác giả Nguyễn Tuấn Anh còn nói về những nỗ lực khôi phục, cải tạo các dòng kênh như Bến Nghé, Tàu Hủ, Nhiêu Lộc - Thị Nghè,... cũng như các chiến lược phát triển đô thị gắn với yếu tố sông nước trong tương lai. Đây chính là điểm kết nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai. Ngoài ra, sách cũng không né tránh thực tế về sự ô nhiễm và những hệ quả do phát triển thiếu bền vững gây ra.
Sông nước với đô thị Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh là lời gợi nhắc chân thành về một giá trị bản địa từng bị lãng quên, giúp người đọc hiểu thêm về không gian đô thị đặc trưng của miền Nam, khơi dậy tình yêu, sự trân quý đối với những giá trị mà sông nước mang lại. Cuốn sách như “một món quà” cho những ai yêu Sài Gòn - TP.HCM, yêu lịch sử đô thị và yêu vẻ đẹp của một thành phố từng lớn lên từ lòng sông, bến nước./.
Quế Lâm
