Đàn cá he trên sông Vịnh cần được bảo vệ
Ông Trần Văn Thu cho cá ăn
Người dân sống hai bên sông Vịnh - một chi lưu của sông Vàm Cỏ Đông nơi thượng nguồn, thường đến viếng Dinh thờ "Quan lớn Trà Vong” Huỳnh Công Nghệ, vừa để tưởng nhớ tiền nhân có công khai khẩn vùng đất này, vừa để thưởng ngoạn đàn cá tự nhiên hàng ngàn con, chủ yếu là cá he, dưới bến sông phía sau dinh. Người quản lý dinh và người dân xung quanh hết lòng bảo vệ đàn cá nhưng cũng có một số người vì lợi ích nhỏ nhặt mà đe dọa sự tồn tại của đàn cá.
Ông Trần Văn Thu - Trưởng ban Quản lý Dinh thờ “Quan lớn Trà Vong” Huỳnh Công Nghệ (ấp Bình Lợi, xã Hảo Đước, tỉnh Tây Ninh), cho biết, vào khoảng năm 2019, tình cờ khi rửa chén ở mé sông Vịnh, ông phát hiện có đàn cá bơi đến ăn thức ăn thừa. Từ đó, người trong dinh thường lấy cơm nguội, thức ăn thừa rải xuống cho cá ăn, lúc đầu chỉ vài chục con, về sau, cá kéo đến ngày càng nhiều, sinh sôi, phát triển.
Mỗi lần có tiếng chân người xuống bến sông, nhất là khi có tiếng gõ vào cánh cổng bằng sắt trên bờ, cá từ các hướng tập trung về, số lượng lên đến hàng ngàn con, chủ yếu là cá he, to gần bằng bàn tay. Đàn cá thu hút sự quan tâm của người dân trong vùng. Hằng ngày đều có người dân mang thức ăn thừa hoặc mua thức ăn viên đến cho cá ăn. Cũng có người mua số lượng lớn thức ăn để nhờ các thành viên Ban Quản lý dinh cho cá ăn. Khách đến thăm dinh thờ, sau khi thắp hương, họ ra bến sông cho cá ăn, nhìn cá tung tăng dưới sông. Nhiều người còn ngồi xuống bậc thềm, đưa đôi chân trần xuống nước cho cá rỉa một cách thú vị...
Để bảo vệ đàn cá, Ban Quản lý dinh đã xin chính quyền địa phương cho giăng 2 dây cờ nheo ở 2 đầu khúc sông và thả dây phao quanh bến sông để báo hiệu khu vực “cá nuôi”, người dân không được vào đánh bắt cá. Kể từ đó, người dân địa phương rất có ý thức, không ai đến đây giăng câu, chài lưới,... nhưng gần đây, nhiều “thợ câu” ở nơi khác đã tới ngồi thả câu cách bến sông 30-40m. Ban Quản lý dinh chỉ biết đến vận động, “năn nỉ” họ đừng câu để bảo vệ đàn cá nhưng người này đi thì người khác lại đến câu.
Ban Quản lý Dinh thờ “Quan lớn Trà Vong” Huỳnh Công Nghệ đã xin chính quyền địa phương cho giăng 2 dây cờ nheo ở 2 đầu khúc sông và thả dây phao quanh bến sông để báo hiệu khu vực “cá nuôi”
Theo các nguồn sử liệu, vào giữa thế kỷ XVIII, 3 anh em ruột Huỳnh Công Giản, Huỳnh Công Thắng và Huỳnh Công Nghệ là 3 vị tướng được triều đình Huế cử vào Nam trấn giữ vùng đất mới khẩn hoang. Cả 3 đến vùng đất thuộc tỉnh Tây Ninh ngày nay để dẹp thù trong giặc ngoài, giúp dân làm ăn, xây dựng làng xã. Sau khi lập nhiều chiến công, các ông đã lần lượt hy sinh trên vùng đất Tây Ninh.
Mấy trăm năm qua, người dân đã lập đền thờ 3 anh em họ Huỳnh đã có công giữ gìn bờ cõi, góp phần hình thành và phát triển vùng đất Tây Ninh. Dinh thờ “Quan lớn Trà Vong” Huỳnh Công Nghệ được xây dựng trên bờ sông Vịnh - một chi lưu của sông Vàm Cỏ Đông, cách sông Vàm Cỏ Đông vài kilômét.
Hằng năm, vào 2 ngày 15-16 tháng 3 (Âm lịch), nơi đây diễn ra Giỗ Ông rất lớn, có hàng trăm người dân gần xa về dự. Mỗi tháng, vào ngày 16 (Âm lịch) là ngày cúng theo lệ, thu hút khoảng 50-60 người đến cầu an. Hằng ngày đều có khách du lịch hoặc người dân trong vùng đến tham quan, thắp hương, đặc biệt là cho cá dưới sông Vịnh ăn và “giao lưu” với đàn cá.
Ông Trần Văn Thu cho biết thêm, các thành viên Ban Quản lý dinh phải thay nhau trực suốt ngày đêm ở dinh vì sợ những người thiếu ý thức không chỉ đến câu cá mà còn chài lưới, thậm chí đánh bắt bằng xung điện, khi ấy, đàn cá quý ở bến sông Vịnh sẽ không còn./.
Nguyễn Phấn Đấu
