Để chính sách mới đối với ngành giáo dục thật sự phát huy hiệu quả: Dạy học cả ngày cần những điều kiện gì? (Bài 2)
Bài 2: Dạy học cả ngày cần những điều kiện gì?
Năm học 2025-2026, việc dạy học 2 buổi/ngày được triển khai trên cả nước, theo Chỉ thị số 17/CT-TTg, ngày 06/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chủ trì, phối hợp các bộ, cơ quan, địa phương: Ban hành văn bản hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày, bảo đảm rõ mục đích, rõ yêu cầu, rõ đối tượng, rõ nội dung, rõ hình thức, phương pháp tổ chức thực hiện, rõ kết quả, rõ cấp có thẩm quyền để thực hiện hiệu quả chương trình GD phổ thông; tổ chức cho học sinh (HS) tự học, học nhóm, tăng thực hành, nâng cao chất lượng GD toàn diện về phẩm chất, năng lực. Bộ GD&ĐT có nhiệm vụ hướng dẫn kịp thời các địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp, xây dựng kế hoạch, lộ trình tổ chức dạy học 2 buổi/ngày phù hợp với địa phương về cơ sở vật chất, tài chính và đội ngũ giáo viên (GV), ưu tiên bố trí ngân sách bảo đảm điều kiện tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, bảo đảm công bằng trong tiếp cận GD. Chủ trương dạy học 2 buổi/ ngày nhằm tiếp tục cải thiện chất lượng GD nhưng việc triển khai không dễ.
Cấp trung học cơ sở còn nhiều khó khăn
Năm học 2024-2025, tỷ lệ HS học 2 buổi/ngày trên địa bàn tỉnh Tây Ninh được bao nhiêu % và bao nhiêu trường thực hiện? Năm học 2025-2026, toàn tỉnh có khoảng bao nhiêu trường phổ thông có đủ điều kiện dạy học 2 buổi/ngày? Trả lời câu hỏi trên, lãnh đạo Sở GD&ĐT thông tin, năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 673 cơ sở GD phổ thông (662 công lập và 11 ngoài công lập), trong đó tiểu học 349 trường, THCS 250 trường, THPT 74 trường. Tổng số HS phổ thông học 2 buổi/ngày là 252.189/471.761 HS, chiếm 53,46%, trường phổ thông tổ chức dạy 2 buổi/ngày có 395/673 trường, chiếm 58,69%. Năm học 2025-2026, tỉnh có 568/673 trường phổ thông có đủ điều kiện dạy học 2 buổi/ngày, chiếm 84,39%.
Học sinh Trường THCS An Thành (phường Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh)
Chủ trương dạy 2 buổi/ngày hiện có nhiều ý kiến khác nhau. Ông Phạm Minh Phụng - Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Khánh Hưng, thông tin, sau khi giải thể chính quyền cấp huyện, xã Khánh Hưng quản lý 3 đơn vị trường học, gồm Trường Tiểu học Khánh Hưng, Trường Tiểu học và THCS Thái Trị, Trường Tiểu học và THCS Hưng Điền A. “Trường Tiểu học Khánh Hưng thực hiện bán trú khoảng 10 năm nay. Đối với HS THCS, việc thực hiện 2 buổi/ngày còn nhiều khó khăn. Các trường hiện thiếu GV, do đó tăng giờ cho GV tốn nhiều chi phí. Xã đang có giải pháp, xin ý kiến Sở GD&ĐT điều động, luân chuyển, biệt phái GV hỗ trợ qua lại giữa các trường. Địa phương cũng tính đến việc vận động xã hội hóa GD để khắc phục khó khăn cho các trường. Năm học 2025- 2026, xã nỗ lực thực hiện dạy 2 buổi/ngày đối với 100% HS tiểu học, riêng HS THCS cần rà soát lại điều kiện đội ngũ GV, cơ sở vật chất của trường” - ông Phạm Minh Phụng cho biết.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thân - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Tân An, nhìn nhận, trường đang xây dựng kế hoạch tổ chức dạy 2 buổi/ngày trong năm học 2025-2026. Trường thực hiện dạy 2 buổi/ngày ở các khối lớp theo hình thức “cuốn chiếu” và xin chủ trương xây dựng thêm phòng học nhằm đáp ứng nhu cầu dạy 2 buổi/ngày cho toàn trường; ưu tiên dạy 2 buổi/ngày với khối 12, chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT. Riêng khối 10 và 11, trường xây dựng các chuyên đề học tập cho buổi thứ 2 trong ngày như chuyển đổi số AI, câu lạc bộ STEM, STEAM, thể dục - thể thao, nông nghiệp xanh, văn nghệ, mỹ thuật,... Hiện trường khảo sát, lấy ý kiến của phụ huynh, HS về học 2 buổi/ngày và cho các em đăng ký, lựa chọn chuyên đề học tập yêu thích.
Bà Trương Đoàn Phúc Hằng - GV Trường THCS Nguyễn Văn Bộ (xã Vàm Cỏ), phân tích, dạy 2 buổi/ngày, GV có nhiều thời gian tổ chức hoạt động GD cho HS như bồi dưỡng, phụ đạo, tổ chức các dự án học tập, tổ chức thực hành, hoạt động trải nghiệm, kỹ năng sống cho HS. GV có thời gian quan sát, chăm sóc, GD các em toàn diện hơn. Đối với HS, các em có nhiều thời gian ôn tập, củng cố kiến thức đã học ở buổi sáng và có thêm thời gian tham gia các hoạt động bổ ích, phát huy năng khiếu nghệ thuật, GD thể chất, giúp phát triển nhiều kỹ năng hơn. Đặc biệt, HS tập trung học ở trường sẽ giảm được tình trạng sử dụng điện thoại hoặc các thiết bị điện tử khi ở nhà, giúp phụ huynh yên tâm đi làm. Tuy nhiên, nếu lịch làm việc kéo dài từ sáng đến chiều, khối lượng công việc nhiều có thể gây căng thẳng cho GV.
Điều kiện cần và đủ
“Tôi ủng hộ chủ trương dạy học 2 buổi/ngày nhưng để thực hiện tốt, cần đáp ứng nhiều điều kiện. Thực tế cho thấy, không phải trường học nào cũng có thể dạy 2 buổi/ngày vì thiếu phòng học. Để dạy học 2 buổi, nhà trường phải bảo đảm mỗi lớp học có 1 phòng học, ví dụ, trường có 15 lớp, ít nhất phải có 15 phòng học. Về GV, tổng số tiết dạy của GV sẽ tăng lên, vượt định mức so với quy định hiện hành của Bộ GD&ĐT về chế độ làm việc của GV phổ thông. Khi GV dạy vượt số tiết, theo quy định, nhà trường phải thực hiện chế độ đối với GV, trong khi từ năm học tới, nhà trường không còn thu học phí của HS. Tùy vào thâm niên công tác, chế độ thừa giờ của GV khác nhau. Người dạy lâu năm, mỗi tiết thừa giờ phải trả 200.000- 300.000 đồng. Điều này cần được tính toán kỹ. Có thể phải mất khoảng 3 năm, việc dạy học 2 buổi/ngày mới có thể triển khai đồng bộ ở tất cả các cấp bậc học” - ông Đỗ Văn Minh - nguyên Trưởng phòng GD&ĐT huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh (cũ), nói về chủ trương dạy 2 buổi/ngày.
Học sinh (tỉnh Long An cũ) thảo luận về các mô hình hoạt động STEM
Bà Huỳnh Thị Tuyết Loan - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Chí Thanh (tỉnh Tây Ninh cũ), phân tích, để dạy 2 buổi/ngày, trước hết phải đủ GV. Theo quy định hiện hành, mức định biên của phổ thông là 2,25 GV/lớp, tuy nhiên hiện nay, không phải trường nào cũng có đủ GV theo tỷ lệ nêu trên. Bà lưu ý, cần tính đến chế độ cho những GV dạy vượt định mức số tiết học so với quy định của Bộ GD&ĐT. “Có một thực tế, tình trạng thiếu GV so với quy định xảy ra nhiều ở các trường học thuộc khu vực đô thị, vì dân số đông đồng nghĩa với việc tổng số HS, số lớp học cũng nhiều hơn vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa. Do vậy, để việc dạy 2 buổi/ngày được triển khai đồng bộ, điều kiện cần và đủ là phải có đủ phòng học và GV” - vị hiệu trưởng nêu rõ.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh (cũ) vẫn còn một số trường phổ thông dạy 2 ca, tức dạy cả sáng và chiều, vì thiếu phòng học. “Những trường này chắc chắn chưa thể dạy 2 buổi/ngày, vì dạy 1 buổi còn chưa đủ phòng học. Trên phương diện thuần túy chuyên môn, ngoài những môn khoa học cơ bản, các môn có tính chất năng khiếu như Mỹ thuật và Âm nhạc, Thể dục (Giáo dục thể chất) hoặc Công nghệ (nông nghiệp và công nghiệp) không nhất thiết dạy 2 buổi/ngày. Ngoài đặc điểm kể trên, tổng số tiết học trong một năm học của những môn học đó rất ít (mỗi tuần chỉ từ 1-2 tiết), do đó không cần thiết dạy học 2 buổi/ngày” - một vị phó hiệu trưởng trường THCS tại tỉnh Tây Ninh (cũ) phân tích.
Nhiều ý kiến khác đề nghị, một khi đã dạy 2 buổi/ngày, cần xem xét cấm hoàn toàn việc dạy thêm, học thêm, vì khi dạy 2 buổi/ngày, lại còn dạy thêm, học thêm, không chỉ trò, thầy cũng kiệt sức./.
| Buổi 1 là thời gian thực hiện chương trình GD phổ thông chính khóa, bao gồm các môn học, hoạt động GD bắt buộc (đối với các cấp học phổ thông), các môn học tự chọn, môn học lựa chọn, các chuyên đề nâng cao (đối với cấp THPT) theo quy định của Bộ GD&ĐT. Buổi 2 là thời gian để tổ chức các hoạt động GD bổ trợ, phát triển năng lực, bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo HS chưa đạt theo yêu cầu của chương trình GD phổ thông, GD kỹ năng sống, GD tài chính, GD nghệ thuật, thể chất, STEM/STEAM, hướng nghiệp, trí tuệ nhân tạo, ngoại ngữ,... theo định hướng phát triển toàn diện, phù hợp với tâm sinh lý HS ở từng cấp học”. Bộ GD&ĐT hướng dẫn việc dạy học 2 buổi/ ngày |
(còn tiếp)
Việt Đông - An Nhiên
Bài 3: Bỏ bằng tốt nghiệp trung học cơ sở - một quyết định hợp lý
