Mỹ tăng tốc thúc đẩy hòa bình cho Ukraine
Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin trong cuộc điện đàm “tích cực và hiệu quả” hôm 16-10 nhất trí sẽ có cuộc gặp tại thủ đô Budapest (Hungary) trong vài tuần tới để thảo luận vấn đề Ukraine. Động thái bất ngờ này diễn ra trong bối cảnh Mát-xcơ-va lo ngại về hỗ trợ quân sự mới của Washington dành cho Kiev.
Ông Putin (trái) và ông Trump bắt tay tại Alaska trước khi họp thượng đỉnh hôm 15-8. Ảnh: Reuters
“Tổng thống Putin và tôi sẽ gặp nhau tại địa điểm đã được thống nhất là ở thủ đô Budapest để xem liệu có thể chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine hay không” - ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết thêm: “Đó là một cuộc điện đàm rất tốt và hiệu quả giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin. Hai bên đã thảo luận nhiều vấn đề. Tổng thống Putin chúc mừng Tổng thống Trump vì đã đạt được hòa bình ở Trung Đông. Hai nhà lãnh đạo cũng trao đổi về cuộc xung đột Nga - Ukraine và nhất trí triệu tập cuộc họp cấp cao của các nhóm công tác vào tuần tới để tiếp tục thảo luận những vấn đề quan trọng này, có thể được tiếp nối bằng một cuộc gặp trực tiếp nữa giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin”.
Thái độ lấp lửng dành cho Ukraine
Cuộc điện đàm diễn ra một ngày trước khi ông Trump có cuộc hội đàm với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hôm 17-10 (theo giờ địa phương). Đây được xem là cuộc gặp mang tính bước ngoặt trong quan hệ Mỹ - Ukraine, có thể quyết định định hướng của chiến sự và tương lai viện trợ phương Tây dành cho Kiev.
Dự kiến, ông Zelensky tiếp tục kêu gọi Tổng thống Trump bán tên lửa Tomahawk cho Ukraine, qua đó cho phép Kiev tấn công sâu hơn vào lãnh thổ Nga. Trong một tuyên bố hôm 16-10, ông Zelensky cho rằng chỉ có “ngôn ngữ của sức mạnh và công lý” mới có thể đưa Mát-xcơ-va vào bàn đàm phán. Nhà lãnh đạo Ukraine lập luận rằng việc tăng cường năng lực tấn công tầm xa của Ukraine sẽ buộc Nga xem xét nghiêm túc hơn lời kêu gọi đàm phán trực tiếp của Mỹ để chấm dứt chiến sự.
Ông Zelensky bày tỏ hy vọng rằng động lực từ thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza có thể giúp chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine. “Tại cuộc gặp với Tổng thống Trump, chúng tôi hy vọng rằng động lực kiềm chế khủng bố và chiến tranh đã thành công ở Trung Đông sẽ giúp chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine” - ông Zelensky viết trên mạng xã hội X.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông Zelensky cũng có các cuộc trao đổi riêng với đại diện nhiều tập đoàn quốc phòng lớn của Mỹ, qua đó có thể mở đường cho một “siêu thỏa thuận” - gói hợp đồng cung cấp hệ thống phòng không, vũ khí chính xác và tên lửa ATACMS. Tổng thống Zelensky dự kiến gặp gỡ lãnh đạo các tập đoàn năng lượng Mỹ nhằm thảo luận các dự án hiện đại hóa lưới điện của Kiev và tăng cường khả năng bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu trước các cuộc tấn công của Nga.
Song, điều đáng lo ngại hơn cả đối với ông Zelensky là việc ông Trump hôm 16-10 lấp lửng về khả năng cung cấp tên lửa Tomahawk tầm xa theo yêu cầu của Ukraine. “Chúng tôi cũng cần tên lửa Tomahawk. Chúng tôi không thể làm cạn kiệt nguồn cung cho nước mình. Vì vậy, tôi không biết chúng tôi có thể làm gì về điều đó” - ông Trump nói với báo giới tại Phòng Bầu dục sau cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Nga.
Quyết định liều lĩnh?
Theo giới chuyên gia, việc Tổng thống Trump đồng ý tổ chức một cuộc gặp khác với Tổng thống Putin là “gần như liều lĩnh”, bởi hội nghị thượng đỉnh Alaska hồi tháng 8 đã không đạt được bất kỳ đột phá về ngoại giao nào. Chưa kể, Budapest, địa điểm diễn ra hội nghị thượng đỉnh dự kiến giữa ông Trump và ông Putin, cũng có thể bị các đồng minh châu Âu hoài nghi, cho rằng nhà lãnh đạo Nga đang cố gắng gây chia rẽ Mỹ và châu Âu.
Lâu nay, Thủ tướng Hungary Viktor Orban trở thành mục tiêu chỉ trích dữ dội từ các đồng minh Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) do duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Nga. Ông Orban từng không ủng hộ các lệnh trừng phạt của EU đối với Nga, phản đối việc chuyển giao vũ khí cho Ukraine và ràng buộc Hungary vào một hợp đồng khí đốt dài hạn với Nga. Sau khi EU cắt giảm mạnh việc mua dầu khí của Nga kể từ khi bắt đầu cuộc chiến với Ukraine, Hungary trở thành một trong số ít quốc gia trong khối này tiếp tục phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Nga.
Bất chấp những căng thẳng ở châu Âu, Tổng thống Trump từ lâu coi Thủ tướng Orban là đồng minh thân cận. Do đó, ông Trump có thể coi Budapest là vùng đất thân thiện cho hội nghị thượng đỉnh thứ hai với Tổng thống Putin.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, Thủ tướng Orban cho biết công tác chuẩn bị cho “hội nghị thượng đỉnh hòa bình Mỹ - Nga” đang được tiến hành. “Cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin là tin tuyệt vời cho những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Chúng tôi đã sẵn sàng” - ông Orban viết.
TRÍ VĂN (Tổng hợp)
