Ngọn hải đăng toàn cầu 

Ngày 24/10/2025 đánh dấu kỷ niệm 80 năm thành lập Liên hợp quốc (LHQ) - tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh, ra đời sau Chiến tranh Thế giới thứ hai với sứ mệnh cao cả: đưa nhân loại thoát khỏi tro tàn chiến tranh, hướng tới một thế giới hòa bình, phát triển và thịnh vượng. 

Bà Annalena Baerbock tuyên thệ nhậm chức tân Chủ tịch Đại hội đồng Khóa 80.

Tám thập kỷ qua, dù thế giới liên tục đối mặt với chiến tranh, xung đột, nghèo đói, bất bình đẳng và các thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, LHQ vẫn giữ vai trò trụ cột duy trì hòa bình - an ninh, thúc đẩy phát triển bền vững, bảo vệ nhân quyền và cổ vũ đối thoại thay vì đối đầu. Tổ chức này không chỉ là một thể chế quốc tế, mà còn là biểu tượng của niềm tin và hy vọng - “ngọn hải đăng” soi đường cho nhân loại trong những giai đoạn phong ba nhất của lịch sử.

Ngay từ dòng mở đầu trong Hiến chương - “Chúng tôi, nhân dân các quốc gia liên hiệp, quyết tâm…” - tinh thần nhân văn ấy đã được khắc ghi. Hơn một triệu thành viên "lực lượng mũ nồi xanh" đã tham gia gần 70 chiến dịch gìn giữ hòa bình của LHQ, góp phần xoa dịu xung đột tại Nam Sudan, CHDC Congo, Mali, Liban, Trung Đông và Bắc Phi. Sức mạnh của LHQ không nằm ở vũ lực, mà ở khả năng khuyến khích đối thoại, khoan dung và tôn trọng lẫn nhau, kiên định giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế. Chính triết lý đó đã giúp tổ chức này duy trì được vai trò dẫn dắt, dù thế giới nhiều lần rơi vào khủng hoảng. 

Không thể có hòa bình nếu con người còn sống trong đói nghèo, bất công và sợ hãi. Nhận thức sâu sắc điều này, LHQ đã mở rộng sứ mệnh của mình ra ngoài phạm vi an ninh truyền thống, bao trùm cả phát triển, nhân quyền, bình đẳng giới và ứng phó với biến đổi khí hậu. Các cơ quan như Chương trình Phát triển LHQ (UNDP), Quỹ Nhi đồng LHQ (UNICEF), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa LHQ (UNESCO), Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực LHQ (FAO) và hàng chục cơ quan chuyên môn khác đã hình thành một “hệ sinh thái nhân đạo” mang lại lợi ích thiết thực cho hàng tỷ người. Hàng loạt công ước quan trọng về nhân quyền – từ xóa bỏ phân biệt chủng tộc (năm 1965), chống phân biệt giới (năm 1979) đến quyền trẻ em (năm 1989) và quyền của người khuyết tật (năm 2006) – đều mang dấu ấn của LHQ.

LHQ cũng là đầu tàu định hình tư duy phát triển toàn cầu. Từ “Chương trình nghị sự 21” đến “Chương trình nghị sự 2030” với 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG), LHQ kiên định triết lý phát triển bao trùm, công bằng, lấy con người làm trung tâm, môi trường là điều kiện và kinh tế là công cụ. Trong một thế giới đầy cạnh tranh, vai trò “người điều phối” của LHQ càng quan trọng để duy trì đồng thuận và hợp tác - điều không một cơ chế song phương hay khu vực nào có thể thay thế.

Tuy nhiên, khi bước sang thế kỷ XXI, LHQ cũng đối diện thách thức lớn: xung đột gia tăng, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, bất bình đẳng trong trật tự toàn cầu và tác động sâu rộng của công nghệ số. Cấu trúc quyền lực được thiết lập 80 năm trước đã bộc lộ hạn chế, khiến yêu cầu cải tổ - đặc biệt là cải cách Hội đồng Bảo an - trở thành nhu cầu cấp bách nhằm bảo đảm tính đại diện và hiệu quả hơn. Dẫu vậy, dù thế giới đổi thay, vai trò của LHQ trong việc duy trì hòa bình và định hình trật tự quốc tế dựa trên luật lệ vẫn là nền tảng không thể thay thế.

Trên hành trình ấy, Việt Nam và LHQ chia sẻ nhiều điểm tương đồng về lý tưởng và khát vọng: từ khát vọng độc lập, tự do đến khát vọng hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Việt Nam là minh chứng sống động cho tinh thần tự cường, đồng thời là hình mẫu của một quốc gia đang phát triển vươn lên bằng nội lực và hợp tác quốc tế. Từ một nước nhận viện trợ, Việt Nam đã trở thành thành viên tích cực, có trách nhiệm của LHQ, tham gia sâu rộng trên cả ba trụ cột: hòa bình - an ninh, phát triển và nhân quyền.

Hai lần là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an, ba lần trúng cử Hội đồng Nhân quyền (mới nhất nhiệm kỳ 2026-2028), Việt Nam còn tham gia các cơ chế điều hành của nhiều cơ quan như Chương trình Phát triển (UNDP), Quỹ Dân số LHQ (UNFPA), Hội đồng Kinh tế và Xã hội LHQ (ECOSOC), Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), UNESCO; đồng thời đã cử hơn 1.000 cán bộ, chiến sĩ quân đội và công an tham gia các phái bộ gìn giữ hòa bình. Những người lính “mũ nồi xanh Việt Nam” mang thông điệp hòa bình, nhân văn và trách nhiệm, góp phần khẳng định hình ảnh một Việt Nam yêu chuộng hòa bình, tích cực đóng góp cho các sứ mệnh chung của cộng đồng quốc tế. 

Phiên bỏ phiếu Ủy ban Luật Thương mại Quốc tế của LHQ tại Đại hội đồng LHQ.

Không chỉ đóng góp nhân lực, Việt Nam còn mang đến những sáng kiến mang tầm quốc tế, được cộng đồng quốc tế hoan nghênh: từ đề xuất Ngày Quốc tế Phòng chống dịch bệnh, Ngày Quốc tế Vui chơi, đến sáng lập Nhóm bạn bè Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Năm 2025, Việt Nam đảm nhiệm nhiều trọng trách quan trọng - Chủ tịch Hội nghị các nước thành viên UNCLOS 1982, đăng cai Lễ mở ký Công ước LHQ về tội phạm mạng và giữ chức Chủ tịch Hội nghị Kiểm điểm Hiệp ước chống phổ biến vũ khí hạt nhân. Những trọng trách đó thể hiện niềm tin của bạn bè quốc tế đối với vai trò, uy tín và năng lực điều phối của Việt Nam trong các vấn đề toàn cầu.

Trong lĩnh vực phát triển, Việt Nam là điểm sáng về thực hiện các Mục tiêu Thiên niên kỷ và đang tích cực triển khai SDG với phương châm “không ai bị bỏ lại phía sau”. Dù nguồn lực còn hạn chế, Việt Nam vẫn đạt nhiều tiến bộ trong giảm nghèo, phổ cập giáo dục, bảo hiểm y tế toàn dân, bình đẳng giới và bảo vệ môi trường - những ưu tiên cốt lõi trong chương trình nghị sự của LHQ. Việt Nam được đánh giá là hình mẫu trong việc lồng ghép các SDG vào chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện sự thống nhất giữa chính sách quốc gia và cam kết toàn cầu.

Trong lĩnh vực quyền con người, Việt Nam kiên định chủ trương lấy người dân làm trung tâm, mục tiêu và động lực phát triển, ủng hộ đối thoại, hợp tác, phản đối chính trị hóa nhân quyền, đồng thời thúc đẩy hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa các quốc gia. Quan điểm này phù hợp với tinh thần của LHQ - lấy hợp tác thay vì đối đầu, lấy nhân đạo thay cho định kiến.

Trên hành trình 80 năm đầy thử thách, LHQ vẫn đứng vững như “ngọn hải đăng toàn cầu”, soi sáng con đường nhân loại hướng tới hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Trong ánh sáng ấy, Việt Nam góp một phần không nhỏ - bằng ý chí, trí tuệ và trách nhiệm - để làm rạng danh giá trị của chủ nghĩa đa phương, đồng thời khẳng định vị thế ngày càng cao của mình trong cộng đồng quốc tế. “Câu chuyện Việt Nam” đang tiếp tục được viết bằng tinh thần cống hiến và sáng tạo, lan tỏa cảm hứng về một dân tộc yêu hòa bình, khát vọng vươn lên, đồng hành cùng LHQ trong hành trình kiến tạo tương lai tốt đẹp hơn cho nhân loại.

Thanh Tuấn (TTXVN)