Tăng cường quản lý, thu gom và xử lý chất thải rắn
Mỗi ngày thu gom, xử lý 1.150 tấn rác
Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, tổng khối lượng CTRSH trên địa bàn tỉnh được thu gom, vận chuyển, xử lý khoảng 1.150 tấn/ngày. Trong đó, khu vực thuộc tỉnh Long An cũ chiếm khoảng 740 tấn, còn lại 410 tấn thuộc khu vực tỉnh Tây Ninh cũ. Mỗi ngày, có rất nhiều chuyến xe thu gom, vận chuyển rác về các khu xử lý tập trung. Nếu không được kiểm soát và xử lý kịp thời, lượng rác lớn này có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, đồng thời tạo áp lực lớn cho hệ thống hạ tầng môi trường.
Đầu tháng 8/2025, tại cuộc làm việc với Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành, ông Võ Minh Thành - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, thông tin về công tác quản lý chất thải rắn tại tỉnh. Hiện nay, tỉnh có nhiều cơ sở xử lý CTRSH với công suất khác nhau. Trong đó, một số nhà máy đóng vai trò chủ lực, tiếp nhận rác từ nhiều địa phương và các vùng giáp ranh.
Tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh được thu gom, xử lý khoảng 1.150 tấn/ngày
Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa - Long An tại xã Tân Tây của Công ty Cổ phần Đầu tư - Phát triển Tâm Sinh Nghĩa mỗi ngày đang tiếp nhận xử lý khoảng 460 tấn CTRSH của các xã, phường: Long An, Tân An, Khánh Hậu, Thạnh Lợi, Bình Đức, Lương Hòa, Bến Lức, Mỹ Yên, Thuận Mỹ, An Lục Long, Tầm Vu, Vĩnh Công, An Ninh, Hiệp Hòa, Hậu Nghĩa, Hòa Khánh, Đức Lập, Mỹ Hạnh, Đức Hòa, Nhơn Hòa Lập, Nhơn Ninh, Tân Thạnh, Bình Thành, Thạnh Phước, Thạnh Hóa, Tân Tây, Thủ Thừa, Mỹ An, Mỹ Thạnh, Tân Long, Vàm Cỏ, Tân Trụ, Nhựt Tảo, Mỹ Lộc và một phần xã Cần Giuộc.
Nhà máy Xử lý rác thải Tây Ninh tại xã Tân Phú của Công ty Cổ phần Công nghệ Môi trường Tây Ninh đang tiếp nhận xử lý CTRSH với khối lượng khoảng 250 tấn/ngày của các xã, phường: Cầu Khởi, Dương Minh Châu, Tân Đông, Tân Châu, Tân Phú, Tân Hội, Tân Thành, Tân Hòa, Tân Lập, Tân Biên, Thạnh Bình, Trà Vong, Phước Vinh, Hòa Hội, Ninh Điền, Châu Thành, Hảo Đước, Bình Minh, Ninh Thạnh, Tân Ninh, Truông Mít và Lộc Ninh.
Nhà máy xử lý rác thải tập trung trong Khu liên hợp Xử lý chất thải tại xã Thạnh Đức của Công ty TNHH Một thành viên Môi trường xanh Huê Phương VN đang tiếp nhận xử lý CTRSH với khối lượng khoảng 160 tấn/ngày của các xã, phường: Trảng Bàng, An Tịnh, Gò Dầu, Gia Lộc, Long Hoa, Hòa Thành, Thanh Điền, Phước Chỉ, Hưng Thuận, Thạnh Đức, Phước Thạnh, Long Chữ, Long Thuận, Bến Cầu.
Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ đốt tại xã Bình Hiệp đang tiếp nhận xử lý chất thải trên địa bàn phường Kiến Tường và các xã: Tuyên Thạnh, Bình Hiệp, Bình Hòa, Mộc Hóa, Hậu Thạnh với khối lượng khoảng 25 tấn/ngày.
Nhà máy xử lý CTRSH tại xã Vĩnh Thạnh đang tiếp nhận xử lý bằng công nghệ đốt tại các xã: Hưng Điền, Vĩnh Thạnh, Tân Hưng, Vĩnh Châu với khối lượng khoảng 20 tấn/ngày.
Nhà máy xử lý chất thải bằng công nghệ ủ phân compost và chôn lấp tại xã Tuyên Bình đang tiếp nhận xử lý CTRSH tại các xã: Tuyên Bình, Vĩnh Hưng, Khánh Hưng với khối lượng khoảng 20 tấn/ngày.
Ngoài ra, TP.Hồ Chí Minh hỗ trợ xử lý CTRSH trên địa bàn tỉnh theo quy chế liên vùng. CTRSH của các xã: Phước Vĩnh Tây, Tân Tập, Vàm Cỏ, Long Cang, Rạch Kiến, Mỹ Lệ, Tân Lân, Cần Đước và một phần xã Cần Giuộc với khối lượng khoảng 150 tấn/ngày được Công ty TNHH Xử lý chất thải Việt Nam tại Khu liên hiệp Xử lý chất thải rắn Đa Phước tiếp nhận, xử lý.
Hướng tới các giải pháp bền vững
Dù mạng lưới nhà máy xử lý rác ngày càng mở rộng, công suất xử lý được cải thiện nhưng thực tế vẫn còn những hạn chế. Thứ nhất, khối lượng rác phát sinh ngày càng lớn, trong khi nhiều nhà máy chưa đáp ứng đủ công suất. Một phần rác phải nhờ TP.Hồ Chí Minh xử lý. Thứ hai, thói quen xả rác bừa bãi chưa thay đổi triệt để. Nhiều nơi, người dân vẫn còn vứt rác, xác súc vật, chất thải sinh hoạt xuống sông, kênh, rạch hoặc các bãi đất trống. Tại một số địa phương, rác chưa được phân loại tại nguồn, dẫn đến tình trạng lẫn lộn khiến việc xử lý tốn nhiều thời gian và chi phí. Thứ ba, công nghệ xử lý còn chậm đổi mới. Bên cạnh đó, một số địa phương còn tình trạng đổ tại bãi rác lộ thiên gây ô nhiễm mùi, nước rỉ rác như bãi rác ở xã Đông Thành.
Theo ông Võ Minh Thành, trước những tồn tại nêu trên, tỉnh đang triển khai nhiều kế hoạch nhằm đổi mới toàn diện công tác xử lý CTRSH, trong đó gắn với Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Một trong những dự án quan trọng là Khu xử lý chất thải rắn cấp quốc gia quy mô 200ha tại xã Tân Long. Đây sẽ là trung tâm xử lý tổng hợp, tiếp nhận rác sinh hoạt, chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại, bùn thải,… với công nghệ xử lý hiện đại, giảm dần tỷ lệ chôn lấp.
Vẫn còn tình trạng vứt rác bừa bãi
Song song đó, một số dự án nâng cấp nhà máy hiện có cũng được triển khai. Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa - Long An sẽ chuyển đổi công nghệ đốt sang đốt phát điện, nâng công suất từ 300 tấn/ngày lên 500 tấn/ngày. Công ty TNHH Năng lượng Trí Việt dự kiến xây dựng nhà máy đốt phát điện công suất 300 tấn/ngày, góp phần bổ sung nguồn năng lượng tái tạo cho lưới điện quốc gia. Việc áp dụng công nghệ đốt phát điện không chỉ giúp giảm khối lượng rác phải chôn lấp, hạn chế ô nhiễm môi trường mà còn tạo ra giá trị kinh tế từ năng lượng tái tạo. Đây được xem là hướng đi phù hợp với xu thế phát triển xanh, tuần hoàn.
Tuy nhiên, áp dụng công nghệ hiện đại đến mấy mà rác không được phân loại tại nguồn thì hiệu quả xử lý sẽ không cao. Phân loại rác giúp tận dụng được rác hữu cơ để làm phân bón, tái chế rác nhựa, kim loại, đồng thời giảm áp lực cho các nhà máy xử lý. Tỉnh có nhiều mô hình thí điểm phân loại rác tại hộ gia đình, trường học, cơ quan nhưng quy mô còn nhỏ, chưa đồng bộ. Để thực hiện thành công, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức của người dân, đồng thời kết hợp với chế tài xử phạt hành vi xả rác bừa bãi.
Ngoài ra, cần khuyến khích sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp tư nhân trong việc thu gom, phân loại, tái chế rác. Đây là xu hướng nhiều nước trên thế giới đang áp dụng, vừa giảm gánh nặng cho ngân sách, vừa tạo việc làm và nguồn thu mới.
Thời gian tới, tỉnh sẽ rà soát quy hoạch các khu, nhà máy xử lý rác thải để điều chỉnh phù hợp với tình hình thu gom, xử lý rác thải của địa phương cũng như tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Hoàn thiện hệ thống thu gom, phân loại rác tại nguồn, tổ chức thực hiện đồng bộ kế hoạch phân loại CTRSH tại hộ gia đình, cơ sở kinh doanh, từng bước gắn phân loại với quy trình thu gom - vận chuyển - xử lý. Đầu tư và nâng cấp hạ tầng xử lý chất thải, hoàn thiện, mở rộng các nhà máy xử lý rác hiện hữu; xây dựng thêm các nhà máy xử lý chất thải rắn theo quy hoạch được duyệt; ưu tiên công nghệ đốt rác phát điện, xử lý sinh học (compost), hạn chế chôn lấp, tiến tới loại bỏ chôn lấp trực tiếp không qua xử lý.
Mỗi ngày, khoảng 1.150 tấn CTRSH đang được thu gom, xử lý trên địa bàn tỉnh - con số cho thấy nỗ lực không nhỏ của chính quyền và doanh nghiệp. Tuy nhiên, khối lượng rác ngày càng tăng đồng nghĩa với áp lực lớn hơn cho hệ thống hạ tầng môi trường. Trong bối cảnh đó, việc đầu tư các khu xử lý hiện đại, thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, phát triển công nghệ đốt phát điện, đồng thời nâng cao ý thức của cộng đồng là giải pháp căn cơ. Chỉ khi rác được xem là nguồn tài nguyên tái tạo, công tác xử lý mới đạt hiệu quả lâu dài, góp phần xây dựng một Tây Ninh xanh, sạch, bền vững./.
Lê Đức
