Tiện ích hay mối nguy ?

Các mối nguy tiềm ẩn từ thiết bị bay không người lái

Drone đã mang lại những tiện ích đáng kể trong đời sống. Trong nông nghiệp, đặc biệt tại các vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), drone được ứng dụng rộng rãi trong việc phun thuốc trừ sâu, bón phân, gieo hạt, hay chăm sóc cây trồng. Nhờ tính năng hiệu quả và tiết kiệm thời gian, drone đã giúp nông dân giảm bớt sức lao động, nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, drone còn được ứng dụng trong các sự kiện, trình diễn ánh sáng, hỗ trợ công tác cứu hộ, hay thực hiện các nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ này không kèm theo một hệ thống quản lý hiệu quả đã tạo ra không ít rủi ro.

Thiết bị bay không người lái mang lại nhiều tiện ích, nhưng cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ, từ việc sử dụng cho mục đích phạm pháp đến các mối đe dọa về an ninh quốc gia và an toàn hàng không.

Một trong những vấn đề đáng lo ngại là việc sử dụng drone vào mục đích phi pháp. Gần đây, công an thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh đã triệt phá một chuyên án sử dụng drone để buôn bán ma túy. Những đối tượng phạm tội đã sử dụng flycam để giao nhận ma túy và tiền giữa các con nghiện mà không cần gặp mặt trực tiếp. Họ sử dụng thủ đoạn rất tinh vi, bay drone vào ban đêm để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Theo Trung tá Lê Minh Thảo, Đội trưởng Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, việc sử dụng drone trong buôn bán ma túy là một thủ đoạn rất mới, khó phát hiện và xử lý. Các đối tượng này cũng có thể thay đổi lộ trình bay và tốc độ để tránh bị phát hiện, gây khó khăn cho công tác điều tra và ngăn chặn.

Ngoài vấn đề tội phạm, drone còn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia. Các cơ quan tình báo nước ngoài có thể sử dụng drone để quay phim, chụp ảnh các cơ sở trọng yếu của đất nước. Đặc biệt, drone có thể bị lợi dụng để thực hiện các cuộc tấn công khủng bố, như đã xảy ra với điện Kremlin ở Nga, nơi hai thiết bị bay không người lái gắn thuốc nổ đã tấn công vào khu vực này. Sự phổ biến của drone trong các hoạt động phi pháp và tiềm ẩn các nguy cơ đối với an ninh quốc gia đã đặt ra yêu cầu phải có các biện pháp quản lý chặt chẽ hơn.

Giải pháp quản lý Drone hiệu quả

Dù có nhiều lợi ích, nhưng việc quản lý các thiết bị bay không người lái hiện nay đang gặp nhiều bất cập. Nghị định 36/2008 của Chính phủ quy định rõ các hành vi cấm như bay khi chưa có phép hoặc bay trong các khu vực cấm. Tuy nhiên, thực tế nhiều người dân vẫn phớt lờ các quy định này, gây khó khăn cho công tác quản lý. Đặc biệt, việc quản lý và giám sát drone trong các khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa gặp rất nhiều khó khăn.

Theo Thượng tá Nguyễn Đức Văn, Phó trưởng Công an thành phố Từ Sơn, hiện nay lực lượng chức năng chỉ có thể giám sát ở mức độ nhất định và không thể kiểm soát được tất cả các hoạt động bay của drone. Điều này đặt ra yêu cầu phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Quốc phòng, Bộ GTVT và các cấp chính quyền địa phương trong việc quản lý, cấp phép và giám sát hoạt động của drone.

Thực tế, việc thiếu một hệ thống đăng ký và quản lý chặt chẽ đã dẫn đến việc sử dụng drone vào các hoạt động phi pháp. Các hội nhóm mua bán, sửa chữa drone không được quản lý hiệu quả, khiến kẻ xấu dễ dàng tiếp cận và sử dụng drone cho các mục đích xấu. Ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc kỹ thuật Công ty Công nghệ An ninh mạng quốc gia Việt Nam, cho rằng việc thiếu kiểm soát các hội nhóm này là một lỗ hổng lớn trong quản lý an ninh mạng và an toàn xã hội.

Để đối phó với các mối nguy hiểm tiềm ẩn từ drone, các chuyên gia và cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều ý kiến và giải pháp quan trọng. Thượng tá Nguyễn Đức Văn nhấn mạnh rằng, ngoài việc Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm chính, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương trong việc giám sát và xử lý vi phạm. Việc phối hợp giữa các lực lượng chức năng sẽ giúp phát hiện và ngăn chặn các hoạt động phi pháp liên quan đến drone một cách hiệu quả hơn.

Luật sư Nguyễn Phú Thắng, Hãng luật Intercode, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, cũng cho rằng cần có các chế tài xử lý mạnh mẽ đối với những hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến drone. Các mức phạt hành chính cần phải được áp dụng nghiêm minh, với mức phạt lên đến 40 triệu đồng đối với các hành vi sử dụng drone không phép, đặc biệt nếu hành vi này gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tính mạng của người khác.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật Phòng không nhân dân cũng đã đề cập đến việc cấp phép và quản lý các thiết bị bay không người lái. Theo Thiếu tướng Trần Đức Thuận, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, dự thảo này sẽ tạo ra một khung pháp lý rõ ràng và đồng bộ cho việc quản lý tàu bay không người lái, đảm bảo an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế - xã hội.

Thiết bị bay không người lái mang lại nhiều tiện ích, nhưng cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ, từ việc sử dụng cho mục đích phạm pháp đến các mối đe dọa về an ninh quốc gia và an toàn hàng không. Để giải quyết những vấn đề này, cần có một hệ thống pháp lý hoàn chỉnh, kết hợp với sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan chức năng và sự hợp tác giữa các cấp chính quyền. Việc nâng cao nhận thức của người dân về việc sử dụng drone một cách an toàn và tuân thủ pháp luật cũng là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu các rủi ro, bảo đảm trật tự an ninh xã hội./.