Tròn 5 năm thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018: Nền giáo dục vì học sinh, vì con người: Ưu điểm chiếm ưu thế (Bài 2)
Bài 2: Ưu điểm chiếm ưu thế
Trên phương diện chuyên môn, trao đổi với phóng viên (trước thời điểm giải thể chính quyền cấp huyện), nhiều ý kiến tại tỉnh Tây Ninh (cũ) thống nhất rằng, chương trình và SGK mới có nhiều ưu điểm - dù vẫn còn đó một vài hạn chế.
Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Tây Ninh (cũ) Nguyễn Đài Thy, khảo sát cơ sở vật chất tại Trường THPT Lương Thế Vinh, huyện Tân Biên
Phát triển năng lực người học
Một lãnh đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) huyện Gò Dầu (cũ) nhìn nhận, Chương trình GDPT mới được xây dựng theo mô hình phát triển năng lực, thông qua những kiến thức cơ bản, thiết thực.
Các phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học, giúp học sinh (HS) hình thành và phát triển những phẩm chất và năng lực. Các bộ SGK có thiết kế mới, hấp dẫn về hình thức, cấu trúc, kênh hình, kênh chữ rõ ràng. Nội dung có sự phân hóa, sắp xếp theo trật tự chủ đề, cách dẫn dắt HS khám phá cái mới, cách tổ chức dạy học để tạo hứng thú cho HS.
Tuy nhiên, “mỗi đơn vị lựa chọn một bộ SGK khác nhau cũng gây khó khăn cho việc tập huấn chuyên môn; hoặc việc HS chuyển trường, chương trình nội dung các bộ sách không đồng nhất nên nếu chuyển đến trường khác có những nội dung của bài học mà HS chưa học tới gây khó khăn cho giáo viên khi cung cấp thêm kiến thức mới”.
Lãnh đạo Sở GD&ĐT (tỉnh Tây Ninh cũ) nhận định, Chương trình GDPT mới được xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực HS, thông qua những kiến thức cơ bản, gần gũi với cuộc sống.
Chương trình bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, bắt buộc đối với HS toàn quốc, đồng thời trao quyền chủ động cho địa phương, nhà trường, giáo viên trong việc lựa chọn, bổ sung một số nội dung giáo dục phù hợp với đối tượng HS, điều kiện thực tế của các cơ sở giáo dục.
Trong giờ học (lớp 1) tại Trường Tiểu học Bình Phong, xã Thái Bình, huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh (cũ)
Nội dung SGK được thiết kế mới mẻ, hấp dẫn về hình thức, cấu trúc, kênh hình, kênh chữ đẹp, rõ ràng. Nội dung kiến thức có sự phân hóa, sắp xếp theo trật tự từng chủ đề, cách dẫn dắt HS khám phá cái mới, cách tổ chức dạy học để tạo hứng thú cho HS.
Giáo viên đã tiếp cận dần các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học mới, theo hướng mở từ các năm học trước như chương trình VNEN, phương pháp dạy học Mỹ thuật của Đan Mạch, phương pháp “Bàn tay nặn bột”, “Dạy học dựa trên dự án”; “Hoạt động trải nghiệm sáng tạo”;...
Các phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học, theo đó, HS cần tích cực, chủ động tham gia các hoạt động học tập; được tìm tòi, khám phá, được làm việc độc lập, hợp tác, trao đổi theo nhóm hay lớp; được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm thực tế; được tạo cơ hội bộc lộ, phát huy tiềm năng và những kiến thức, kỹ năng đã tích lũy để phát triển.
Học sinh tiếp thu bài tốt
Bà Lê Thị Hằng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hảo Đước B, huyện Châu Thành (cũ), cho biết, nội dung sách Tiếng Việt của bộ Cánh diều, xét về mặt kiến thức, có phần nặng hơn bộ sách cũ, tức chương trình năm 2000.
“HS tiểu học học phần âm, sau đó học vần và tiếp theo đọc luôn một bài tập đọc. Dung lượng kiến thức như vừa nêu tương đương với SGK dành cho lớp 2 thuộc chương trình cũ” - bà Hằng so sánh.
Kết quả học tập của HS như thế nào? “Mọi thứ ban đầu đều khó, không chỉ với người học mà cả người dạy. Tuy nhiên, kết quả thống kê cho thấy, toàn bộ khối lớp 1 của trường chỉ có 3 HS chưa hoàn thành chương trình, tức chưa đạt. Ngoại trừ một số em học yếu vẫn đang phải đánh vần, còn lại đều đọc tốt” - bà Hằng cho biết thêm.
Liên quan những điểm bất hợp lý trong sách Tiếng Việt thuộc bộ Cánh diều, bà Hằng thông tin, những bài học(bài tập đọc) và những từ ngữ không phù hợp trong sách đã được thay thế, điều chỉnh. “Chúng tôi nhận tài liệu thay thế qua hộp thư điện tử, sau đó tải xuống và in ra, kẹp vào vị trí những bài phải thay thế trong cuốn sách. Những sai sót này là điều đáng tiếc nhưng vẫn khắc phục được. Sai sót là có, ai cũng thấy. Nhưng tôi cho rằng nó không phải là sai sót quá nghiêm trọng” - vị Hiệu trưởng nói về cách sửa chữa.
Sách Cánh diều này có ưu điểm gì? Theo phân tích của bà Lê Thị Hằng, sách Tiếng Việt thuộc bộ Cánh diều có một ưu điểm nổi trội, đó là sau khi HS học âm, vần là có thể đọc luôn được một câu văn, tức một đơn vị câu trong văn bản, nghĩa là “học đi đôi với hành”.
Đó là môn Tiếng Việt, những môn học còn lại thuộc bộ Cánh diều như thế nào? “Bộ sách này, những bất ổn chỉ xoay quanh cuốn sách Tiếng Việt, các môn học còn lại chúng tôi chưa phát hiện điều gì bất thường” - bà Lê Thị Hằng cho hay.
Nhưng giáo dục không chỉ có mỗi SGK, vì SGK dù quan trọng cũng chỉ là công cụ, là phương tiện. “Giáo viên có vai trò hết sức quan trọng, nếu không muốn nói là quan trọng nhất. Giáo viên tâm huyết, dạy tốt thì HS tiếp thu tốt và ngược lại. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cũng có vai trò không kém các yếu tố khác. Hiện nay, nhà trường sử dụng bảng tương tác thay thế cho bảng truyền thống lâu nay” - bà Lê Thị Hằng phân tích.
Ông Đặng Hoàng Vĩ - chuyên viên phụ trách cấp tiểu học thuộc Phòng GD&ĐT thị xã Trảng Bàng (cũ), cho biết, thực ra những ý kiến phản ánh về chất lượng bộ SGK là có, song đây chỉ là ý kiến ban đầu, khi sách vừa được triển khai. Riêng môn Toán, ông Vĩ cho biết không có sự thay đổi nhiều so với trước, chỉ có cách thức trình bày bài học của sách mới khác sách cũ: “Để dạy tốt, không riêng gì bộ sách nào, giáo viên phải có sự chuẩn bị chu đáo, trong đó có việc nắm vững chương trình và SGK”.
Một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của công cuộc đổi mới giáo dục chính là đội ngũ giáo viên. Vấn đề được nhìn nhận, đánh giá ra sao?./.
(còn tiếp)
Việt Đông - Ngọc Mận
Bài 3: Giáo viên quyết định sự thành bại của đổi mới giáo dục
