Vì sao phụ nữ dễ bị Alzheimer hơn nam giới? 

Lâu nay, phụ nữ được biết là có gấp đôi nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ ở người lớn tuổi (bệnh Alzheimer) so với nam giới. Mặc dù có nhiều yếu tố nguy cơ có thể tác động đến rủi ro này, nhưng các nhà nghiên cứu đang tập trung vào 2 yếu tố tạo nên sự khác biệt sinh học rõ ràng giữa nam và nữ - đó là nhiễm sắc thể và thời kỳ mãn kinh.

Sự khác biệt về bộ nhiễm sắc thể và thời kỳ mãn kinh khiến phụ nữ dễ mắc Alzheimer hơn nam giới. Ảnh: Daily Express

Đầu tiên, các nhà nghiên cứu cho biết sự khác biệt giữa các gien nằm trên nhiễm sắc thể X và Y có thể khiến phụ nữ có nguy cơ mắc Alzheimer cao hơn. Trong khi phụ nữ có 2 nhiễm sắc thể X, thì nam giới có 1 nhiễm sắc thể X và 1 nhiễm sắc thể Y.

Trong cơ thể con người, các khối xây dựng cơ bản là gien, được sắp xếp trên 46 nhiễm sắc thể và được tổ chức thành 23 cặp. Một trong những cặp đó - gồm XX ở phụ nữ và XY ở nam giới - chứa các gien xác định các đặc điểm dựa trên giới tính, những điểm khác biệt là các lĩnh vực chính cần khám phá.

Sự khác biệt đáng kể giữa các gien nằm trên nhiễm sắc thể X và Y có thể làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer ở ​​phụ nữ. Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng các gien trên nhiễm sắc thể X có liên quan đến Alzheimer, bao gồm cả việc phụ nữ mắc Alzheimer sống lâu hơn nam giới mắc bệnh này nhờ nhiễm sắc thể X thứ hai của họ.

Một điểm khác biệt quan trọng khác giữa nam và nữ liên quan đến hoóc-môn. Tất cả mọi người đều có 3 hoóc-môn sinh dục: estrogen, progesterone và testosterone. Ở phụ nữ, estrogen và progesterone chiếm ưu thế, trong khi testosterone chiếm ưu thế ở nam giới. Khi nhìn vào những thay đổi giữa nam và nữ liên quan đến hoóc-môn và lão hóa, thì mãn kinh là một mối liên hệ quan trọng trong suốt cuộc đời.

Phụ nữ thường mãn kinh từ 45-55 tuổi. Trong thời gian đó, buồng trứng ngừng sản xuất estrogen và progesterone, dẫn đến các triệu chứng đặc trưng của thời kỳ mãn kinh, như bốc hỏa, thay đổi cảm xúc, ngừng kinh nguyệt, khó ngủ. Các nhà nghiên cứu cho biết tuy estrogen và progesterone được biết đến rộng rãi với vai trò trong hệ sinh sản, nhưng estrogen cũng tác động lên bộ não. Và bất cứ điều gì đang diễn ra có khả năng là một phần của các quá trình thần kinh sâu hơn, được thể hiện qua những khác biệt tương tự liên quan đến giới tính trong các bệnh lý khác. Ví dụ, bệnh đa xơ cứng (MS) và chứng đau nửa đầu đều phổ biến hơn ở phụ nữ. Ngược lại, bệnh Parkinson, khối u não và động kinh phổ biến hơn ở nam giới.

5 dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh Alzheimer

+ Giảm trí nhớ trong hoạt động đời thường. Bộ não sẽ thay đổi theo tuổi tác, nên việc tốc độ suy nghĩ và khả năng nhớ tên chậm lại là điều bình thường. Nhưng tình trạng mất trí nhớ liên quan đến Alzheimer có thể khiến bệnh nhân quên cả các sự kiện quan trọng trong đời, liên tục để nhầm đồ vật ở vị trí sai như để chìa khóa xe trong tủ lạnh.

+ Gặp vấn đề ngôn ngữ và thị lực. Tình trạng thoái hóa bộ não sớm có thể gây khó khăn trong giao tiếp và hòa nhập với môi trường xung quanh. Bệnh nhân nhận thấy những thay đổi về không gian trong thị lực hoặc khó nghĩ ra lời nói vì không thể nhớ chính xác từ ngữ đó.

+ Khó giải quyết vấn đề hoặc đưa ra phán đoán sáng suốt. Sự thoái hóa não bộ do mắc Alzheimer giai đoạn đầu có thể khiến việc xử lý một nhiệm vụ đơn giản trở thành một quyết định phức tạp. Bệnh nhân có thể biểu hiện các dấu hiệu suy giảm nhận thức khác như không thể làm theo hướng dẫn nấu ăn, mắc sai lầm tài chính nghiêm trọng hoặc khó duy trì thói quen vệ sinh lành mạnh.

+ Xa rời cuộc sống xã hội. Tình trạng thoái hóa não khiến bệnh nhân khó nhớ các cuộc hẹn, tham gia các cuộc trò chuyện hoặc các sự kiện xã hội, nên nhiều người bắt đầu rút lui khỏi các hoạt động này.

+ Tâm trạng hoặc tính cách thay đổi đáng kể. Tuy hiếm gặp hơn một chút, nhưng dấu hiệu này có thể vẫn thấy ở bệnh nhân Alzheimer giai đoạn đầu.