Ấn Độ và Pakistan bên bờ vực xung đột 

HẠNH NGUYÊN (Theo AP, Hindustan Times)

Hai nước láng giềng được vũ trang hạt nhân là Ấn Ðộ và Pakistan đã tiến gần hơn đến xung đột quân sự khi Islamabad đóng cửa không phận đối với các máy bay của New Delhi, đồng thời cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực nào của quốc gia láng giềng nhằm can thiệp vào nguồn cung cấp nước sẽ bị coi là hành động tuyên chiến.

Binh sĩ Ấn Độ tuần tra một khu chợ ở Kashmir ngày 24-4. Ảnh: AP
 

“Hành động tuyên chiến”

Tối 24-4, Chính phủ Pakistan đã công bố một loạt biện pháp ngoại giao trả đũa Ấn Ðộ sau khi New Delhi cáo buộc Islamabad hỗ trợ “chủ nghĩa khủng bố xuyên biên giới” và hạ cấp quan hệ.

“Các cố vấn quốc phòng Ấn Ðộ ở Islamabad là những người không được hoan nghênh. Họ cần rời Pakistan ngay lập tức”, Văn phòng Thủ tướng Pakistan cho biết trong thông báo, sau khi Thủ tướng Shehbaz Sharif chủ trì cuộc họp với Hội đồng An ninh Quốc gia. Ngoài ra, thông cáo cũng cho biết Pakistan đóng cửa biên giới, hủy bỏ thương mại và đóng cửa không phận đối với các hãng hàng không do Ấn Ðộ sở hữu hoặc điều hành.

Pakistan cũng sẽ hủy các thị thực đã cấp cho công dân Ấn Ðộ, ngoại trừ những người hành hương đạo Sikh, đồng thời đóng cửa khẩu Wagah với Ấn Ðộ.

Tuy nhiên, lời lẽ gay gắt nhất là nhắm vào quyết định của Ấn Ðộ về việc đình chỉ ngay lập tức Hiệp ước Nước sông Ấn có từ năm 1960 - vốn rất quan trọng đối với nền nông nghiệp của Pakistan. “Mọi nỗ lực nhằm ngăn chặn hoặc chuyển hướng dòng nước thuộc về Pakistan theo Hiệp ước Nước sông Ấn sẽ được coi là một hành động tuyên chiến. Chúng tôi sẽ đáp trả bằng toàn bộ sức mạnh của quốc gia trên mọi phương diện”, phía Islamabad nhấn mạnh hôm 24-4.

Hiệp ước này, do Ngân hàng Thế giới làm trung gian, phân chia sông Ấn và các nhánh giữa hai quốc gia và điều chỉnh việc chia sẻ nguồn nước. Hiệp ước này từng tồn tại ngay cả khi hai nước xảy ra chiến tranh.

Pakistan phụ thuộc nhiều vào nguồn nước từ hệ thống sông này chảy từ khu vực Kashmir do Ấn Ðộ kiểm soát để phục vụ nhu cầu thủy điện và tưới tiêu. Việc đình chỉ hiệp ước vào ngày 23-4 sẽ cho phép Ấn Ðộ cắt nguồn nước dành cho Pakistan. Ðáp lại, Pakistan đã đình chỉ Hiệp định Shimla năm 1972, văn kiện định hình nguyên tắc quan hệ giữa hai bên sau chiến tranh, nhất là đường ranh giới kiểm soát ở khu vực tranh chấp Kashmir.

Bóng ma xung đột

Căng thẳng giữa hai nước leo thang sau khi một nhóm tay súng tấn công khách du lịch tại khu nghỉ dưỡng Pahalgam thuộc khu vực Jammu và Kashmir ở miền Bắc Ấn Ðộ. Vụ xả súng khiến 26 nam giới thiệt mạng, bao gồm 25 công dân Ấn Ðộ và 1 người Nepal, trở thành cuộc tấn công đẫm máu nhất đối với dân thường tại khu vực có đa số người Hồi giáo này kể từ năm 2000.

Hôm 24-4, cảnh sát ở Kashmir đã công bố danh tính 3 phiến quân bị cáo buộc có liên quan đến vụ tấn công và tuyên bố treo thưởng cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ các đối tượng. Theo thông báo, 2 trong số 3 người này là công dân Pakistan và là thành viên của tổ chức khủng bố Lashkar-e-Taiba.

Phía Pakistan bác bỏ mọi cáo buộc, gọi việc liên hệ nước này với vụ tấn công là “vô căn cứ”, đồng thời tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ bất kỳ hành động gây hấn nào từ phía Ấn Ðộ. Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif đã triệu tập một phiên họp Ủy ban An ninh Quốc gia hiếm hoi với sự tham dự của các chỉ huy quân sự cấp cao, đồng thời cảnh báo mọi mối đe dọa đến chủ quyền và an ninh quốc gia sẽ phải đối mặt với phản ứng quyết liệt. Phát biểu này gợi nhớ về tháng 2-2019, khi một vụ đánh bom xe liều chết ở Pulwama thuộc khu vực Kashmir đã đẩy hai nước đến bờ vực chiến tranh.

Ấn Ðộ và Pakistan lâu nay cáo buộc nhau ủng hộ các lực lượng chống đối nhằm gây bất ổn cho bên còn lại, trong đó New Delhi nói Islamabad hậu thuẫn phong trào nổi dậy ở khu vực tranh chấp Jammu và Kashmir. Pakistan phản bác rằng họ chỉ ủng hộ cuộc đấu tranh giành quyền tự quyết của khu vực này.

Sự cố mới nhất một lần nữa có thể làm dấy lên bóng ma xung đột giữa hai nước láng giềng sở hữu vũ khí hạt nhân này. Giới quan sát cho rằng một phản ứng quân sự của Ấn Ðộ là hoàn toàn có thể xảy ra, tương tự vụ không kích Pakistan vào năm 2019 sau vụ tấn công ở Pulwama khiến 41 binh sĩ thiệt mạng.