Syria trước cơ hội “bùng nổ” đầu tư
Kế hoạch của Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt khắc nghiệt đối với Syria đang dấy lên niềm hy vọng ở Damascus về cơ hội tái thiết kinh tế, cũng như thay đổi cuộc sống của người dân sau 14 năm nội chiến.
Tổng thống Trump (phải) gặp người đứng đầu chính phủ lâm thời Syria Ahmad al-Sharaa tại Saudi Arabia ngày 14-5. Ảnh: Reuters
Tại điểm dừng chân đầu tiên ở Saudi Arabia trong chuyến thăm 3 ngày tới các quốc gia vùng Vịnh, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất chấp phản đối của Israel đã đồng ý dỡ bỏ lệnh trừng phạt nhắm vào Syria. Quyết định này được đưa ra sau tiến trình đàm phán giữa nhà lãnh đạo Mỹ với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan.
Trong một phát biểu, Tổng thống Trump khẳng định các biện pháp chế tài đã đạt mục đích và đến lúc tạo cơ hội để đất nước bị chiến tranh tàn phá này tiến về phía trước. Theo sau kế hoạch dỡ bỏ lệnh trừng phạt, người đứng đầu Nhà Trắng hy vọng chính phủ lâm thời ở Syria hiện do lãnh đạo nhóm đối lập Hayat Tahrir al-Sham (HTS) Ahmad al-Sharaa nắm quyền sẽ “thành công trong việc ổn định đất nước và gìn giữ hòa bình”.
Ý nghĩa kinh tế
Khi nghe tin, người dân Syria trên khắp các thành phố đã reo hò và đốt pháo ăn mừng. Hãng tin AP cho biết đồng bảng Syria (lira) cũng tăng 60% sau tuyên bố của Tổng thống Trump, phát đi tín hiệu cho thấy việc dỡ bỏ trừng phạt có thể mang lại những thay đổi lớn như thế nào.
Trước tiên, động thái này có ý nghĩa biểu tượng quan trọng vì nó cho thấy Syria không còn là quốc gia “bị ruồng bỏ”. Từ đây, các cơ quan viện trợ có thể đẩy nhanh chương trình cung cấp thực phẩm, thuốc men và các nhu yếu phẩm khác.
Về lâu dài, nó mở đường cho việc tái hòa nhập của Damascus với vùng Vịnh khi tạo điều kiện thuận lợi cho những nước láng giềng giàu có như Saudi Arabia, Qatar, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) rót các khoản đầu tư lớn. Theo hãng tin Reuters, nhiều nhà đầu tư tiềm năng từ Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan và Lebanon cũng đang đẩy nhanh kế hoạch tìm kiếm đối tác ở Syria. Một số doanh nhân người Syria có mạng lưới kinh doanh quốc tế, bao gồm tỉ phú Ghassan Aboud cũng chia sẻ nhu cầu thâm nhập thị trường nước nhà vì mục tiêu giúp đất nước phục hồi và sau nữa là thúc đẩy nghệ thuật, văn hóa và giáo dục của Syria.
Tất cả những điều trên là động lực cần thiết cho nỗ lực của chính quyền mới ở Damascus nhằm định hình lại nền kinh tế theo chính sách thị trường tự do, từ đó thúc đẩy công tác khôi phục cơ sở hạ tầng, vực dậy các ngành công nghiệp và đưa khoảng 90% dân số thoát khỏi đói nghèo. Nếu kinh tế cải thiện và các dự án tái thiết được triển khai, nhiều người tị nạn Syria ở trong vào ngoài nước có thể trở về nhà.
Theo cảnh báo của Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP), kinh tế Syria đã mất 800 tỉ USD trong chiến tranh. Trong công cuộc tái thiết, Hội đồng Trung Đông về các vấn đề toàn cầu trong tháng 1 ước tính Damacus cần 400 đến 600 tỉ USD; thậm chí một số báo cáo khác đưa ra con số gần 1.000 tỉ USD. Hiện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ công cuộc tái thiết Syria, trong khi Liên Hiệp Quốc và Ngân hàng Thế giới cũng dự kiến dẫn đầu các nỗ lực tài trợ nhà ở, chăm sóc sức khỏe, giáo dục...
Trước các tiềm năng kinh tế và con người, giới quan sát cho biết tất cả phụ thuộc vào cách Mỹ sẽ gỡ bỏ các lệnh trừng phạt như thế nào. Hồi tháng 1, Nhà Trắng đã nới lỏng một số hạn chế tạm thời nhưng không dỡ bỏ hoàn toàn các chế tài. Theo các quan chức Mỹ, vấn đề hiện nay là cần xác định lệnh trừng phạt nào có thể nhanh chóng được dỡ bỏ và lệnh trừng phạt nào phải tuân theo các điều kiện áp dụng cho ban lãnh đạo mới của Syria. Được biết, Washington đã áp đặt 3 chương trình trừng phạt đối với Syria, một trong số đó được thực hiện lần đầu tiên cách đây 47 năm khi nước này bị chỉ định là “nhà nước tài trợ cho khủng bố”. Hầu hết các biện pháp trừng phạt có tính toàn diện cao, vì vậy các chuyên gia cho biết sẽ mất nhiều thời gian để thấy được bất kỳ tác động hữu hình nào cho kinh tế Syria.
MAI QUYÊN (Theo DW, Reuters)
