Thú vị với “Chuyện ít người biết”
Quyển “Chuyện ít người biết” của nhà văn, nhà báo Nguyễn Trọng Dũng mang đến cho bạn đọc những trang sách đầy thú vị. Với người lớn tuổi, đó là những câu chuyện “thấy nhớ quá chừng”; còn với người nhỏ tuổi thì lại đầy ngạc nhiên, tò mò với những câu chuyện thời “ông bà mình”.
Tác giả Nguyễn Trọng Dũng bên 2 tập “Chuyện ít người biết”.
“Chuyện ít người biết” tập 2 (NXB Thuận Hóa) vừa được ra mắt trong những ngày đầu năm 2025, tiếp nối tập 1 đã ra mắt hồi cuối năm 2023. Tác giả Nguyễn Trọng Dũng đã dày công sưu tầm và kể lại những mẩu truyện dân gian ÐBSCL, nhất là ở Vĩnh Long, từ thời khẩn hoang, lập nghiệp đến phong tục, tập quán, cách ăn nếp ở của người dân vùng đất này.
Như ở tập 2, “Chuyện ít người biết” kể về chiếc gối cung đình Thăng Long ra sao, chuyện “áo bà ba khăn rằn quấn cổ” với đầy đủ gốc tích, ngọn ngành. Rồi có cả chuyện cọp, heo rừng, cá sấu, rắn rít ở vùng đất mới. Với người viết, chúng tôi thích thú nhất là mảng đề tài “Vĩnh Long đất trăm nghề”. Ðọc sách mới hay, xóm nghề đổi tro ở gần đình Long Thanh (TP Vĩnh Long) có từ hồi những năm 1940-1950, do ông Ðồng ở miền Ðông về khởi sự. Một nghề khác lạ hơn là nghề quạt vôi ăn trầu, cũng ở phường 5, TP Vĩnh Long, có từ những năm 1930, do một cô gái Vĩnh Long học nghề từ quê chồng ở Bình Ðại, Bến Tre, mang về khởi nghiệp, nhưng đổi nguyên liệu là thay vì vỏ nghêu thì bằng vỏ hến. Tác giả còn kể về nghề đóng ghe xuồng bên bờ Cổ Chiên, từng được nhắc đến trong một tài liệu về Nam Kỳ do Hội Nghiên cứu Ðông Dương xuất bản hồi đầu thế kỷ XX; chuyện về hãng rượu Quảng Ðức An nổi tiếng Trà Ôn, nghề làm gạch, gốm ở Mang Thít hay nghề chằm lá lợp nhà… Nghề nào, ông cũng kể những giai thoại thú vị, cách làm kỹ lưỡng, như mang đến cho bạn đọc những thước phim tái hiện sống động.
Xin dừng lại đôi chút với nghề vá lu, kiệu, khạp, vốn rất phổ biến ở miền Tây chừng nửa thế kỷ đổ về trước. Tác giả Nguyễn Trọng Dũng thuật lại, đồ nghề của người vá lu, kiệu chỉ là dây khoan như cây cung đẩy qua kéo lại, gọi là khoan cò kè, vùa xi măng trắng, ít xi măng đen và một mớ miểng lu, khạp… thì có thể hành nghề. Ông tỉ mẫn kể lại cách vá lu, kiệu, từng công đoạn cụ thể. Ông còn giúp bạn đọc hiểu về cách phân biệt, thế nào là lu, lu mái đầm, lu mái vú, kiệu, khạp, công, hũ đường, khạp 5 cân… Tùy “xác” lu, kiệu bể tới đâu, nứt ít hay nhiều mà người vá sẽ định giá. “Hồi đó, năm 1930, giá cao nhất cho một cuộc vá đó không vượt quá 5 cắc. Cứ 10 cắc là vô 1 xu. Mà giá lúa là 2 cắc rưỡi cho 1 giạ, là 40 lít. Do vậy, giữa chủ nhà với thợ cũng phải ngã giá nữa”, tác giả kể.
Ở tập 1 của “Chuyện ít người biết”, lại có những câu chuyện mang nhiều tính tâm linh, huyền bí thời mở đất, khai hoang. Tác giả còn mang đến những tư liệu sống động về sự kiện hậu duệ Khổng Tử qua thăm Văn Miếu Vĩnh Long, về Công tử Lời tính tình bộc trực, giàu tình thương và yêu nước, hy sinh ngoài Côn Ðảo khi tuổi đời còn trẻ…
“Chuyện ít người biết” của tác giả Nguyễn Trọng Dũng, đọc lấy làm vui, giải trí đã hay mà lại còn có nhiều tư liệu bổ ích, giúp bạn đọc hiểu hơn về vùng đất, con người miền Tây, Vĩnh Long thuở trước.
Tác giả Nguyễn Trọng Dũng sinh năm 1957 tại Trà Ôn, Vĩnh Long, từng là Thư ký tòa soạn Báo Văn nghệ Cửu Long, Tạp chí Văn hóa Cửu Long; phóng viên biên tập Đài PT&TH Vĩnh Long (từ năm 1994 đến nghỉ hưu 2017). Ông từng là hội viên Hội Văn nghệ Giải phóng TP Cần Thơ (năm 1976), hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hậu Giang (năm 1976) và hiện là Phân hội phó Phân hội Văn học, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Vĩnh Long. Một số tác phẩm đã ra mắt: “Đất mặn” (bút ký, 1987), “Hòn vọng phu bên nhánh sông hò hẹn” (truyện và ký, 2020), “Vĩnh Long chuyện xưa” (khảo cứu, ghi chép, 2021)...
Bài, ảnh: ÐĂNG HUỲNH
